26 Ιούνη 2024 Νεκροταφείο Καισαριανής
Σπύρο, ήρθε λοιπόν η ώρα να σου απευθυνθούμε για τελευταία φορά. Όχι πια για συμβουλές, όχι για να ακούσουμε το αλάνθαστο αισθητηριό σου για την πορεία της δίκης ή τις πάντα εύστοχες προβλέψεις σου για τη στάση του αντιπάλου ,
Δεν ολοκληρώσαμε τις κουβέντες που αφήσαμε στη μέση, για όλα αυτά που συνήθως μίλαγες υπαινικτικά ,αλλά πάντα καίρια . Νομίζαμε ότι υπήρχε χρόνος , αλλά να, έρχονται οι αρρώστιες, τα βιοτικά προβλήματα στα δύσκολα τελευταία χρόνια και ξεστρατίζουν οι προτεραιότητες .
Τώρα αναστοχαζόμαστε τη δύσκολη και σκληρή πορεία σου. Δύσκολη και σκληρή όχι γιατί δεν είχες επιτυχίες, προβολή, αναγνωρισιμότητα . Οχι και χρήματα βέβαια. Αρνήθηκες κάθε σχέση με αυτά, και βέβαια το πλήρωσες στα τελευταία δύσκολα χρόνια.
Αυτό που έκανε δύσκολη τη διαδρομή σου είναι ότι διάλεξες όχθη, την όχθη των από κάτω και δεν έφυγες ποτέ από εκεί . Οχι γιατί δεν μπορούσες, αλλά γιατί έβλεπες καθαρά ποιοι είναι οι απέναντι και δεν ήθελες τίποτα μαζί τους. Δεν ένοιωθες ούτε διαμεσολαβητής τους, ούτε ένας από αυτούς, που απλά ασχολείται με κάποια δικαιώματα που παραχωρούν στους «κακούς» .
Οσοι ήθελαν να πουν κάτι καλό για σένα συνήθιζαν να λένε ότι ήσουν υπερασπιστής δικαιωμάτων. Οσοι ήθελαν να μιλήσουν απαξιωτικά για σένα λέγανε απλά «ο δικηγόρος των τρομοκρατών».
Όμως η γλώσσα του δικαιωματισμού δεν είναι η κατάλληλη να περιγράψει αυτό που ήσουν και αυτό που έκανες . Ούτε η γλώσσα του λεγκαλισμού . Δεν έτρεχες πίσω από άρθρα και παραγράφους που νομοθετούσαν άλλοι. Πάντα κοιτούσες τη μεγάλη εικόνα, την ουσία της σύγκρουσης.
Αυτό που σε χαρακτήριζε ήταν αυτός ο υπόκωφος θυμός των αριστερών της γενιάς σου για αυτό που μας κληροδότησε ο εμφύλιος και η χούντα: Για την υποτέλεια. Που ακόμη σφραγίζει τα δημόσια πράγματα. Θυμάσαι Σπύρο , στις σοβαρότερες δίκες είχαμε τους υπερατλαντικούς επόπτες μέσα στην αίθουσα. Και στις υπόλοιπες αξιολογούσαν τα αποτελέσματα στις ετήσιες εκθέσεις που δημοσίευαν. Και απαιτούσαν περισσότερα και χειρότερα μέτρα. Και οι εδώ τα έδιναν πρόθυμα. Νομοθετούσαν, κυβερνούσαν και δίκαζαν στο πλαίσιο που όριζαν οι επιτηρητές. Γιαυτό δεν ήθελες να έχεις καμιά δουλειά μαζί τους, δεν δελεαζόσουν από χαμόγελα, συναντήσεις, κολακείες.
Αυτό το θυμό, η ευφυΐα σου τον κάλυπτε με το χιούμορ, την ειρωνεία , τον υπαινικτικό λόγο. Και στο προσωπικό επίπεδο με την ιδιοτροπία, τη φυγή προς την τέχνη. Γιατί δεν υπήρχε ένα ποτάμι να μπει μέσα, να μετουσιωθεί σε πολιτική πράξη..
Στα πρώιμα νιάτα σου στέλεχος της ΔΝ Λαμπράκη , ξεκίνησες όχι σαν δικηγόρος αλλά σαν κατηγορούμενος. Για περιύβριση αρχής. Αρχή ήταν ο Μητσοτάκης πατέρας και περιύβριση ότι τον είπες …αποστάτη.Ποινή 6,5 χρόνια φυλακή .
Μετά τη Χούντα, δικηγόρος πιά , παλεύεις για να δικαστούν οι χουντικοί και έρχεσαι αντιμέτωπος με το «στιγμιαίο» που τους καθαρίζει . Όμως στα δικαστήρια συνεχίσατε να αντιμετωπίζετε αυτούς που σας δίκαζαν επί Χούντας, λόγω του «στιγμιαίου».
Υπερασπίζεσαι αγωνιστές της αριστεράς υπό το καθεστώς τεσσάρων τρομονόμων. Του τρομονόμου του Καραμανλή, του Μητσοτάκη, του Σημίτη , του Καραμανλή του νεότερου . Αντιμετωπίζεις τις 10δες τροποποιήσεις προς το χειρότερο, τους
κουκουλονόμους τις ερμηνείες που έρχονταν κατ’ ευθείαν από το ποινικό δίκαιο του εχθρού την εφευρετικότητα στη στέρηση δικονομικών δικαιωμάτων.
Επί 40 ολόκληρα χρόνια.
Οταν τα κατηγορητήρια υστερίαζαν για τρομοκράτες, εσύ στο έδρανο της υπεράσπισης έλεγες ότι στοχεύουν τον πολιτικό αντίπαλο. Ελεγες ότι οι τρομοϋστερίες δεν συνάδουν με μια ισορροπημένη έννομη τάξη αλλά με ένα τιμωρητικό – εκδικητικό μοντέλο. Χρησιμοποιούσες πολλές φορές τον όρο «ισοροπημένη» με μια λεπτότατη ειρωνεία , θέλοντας να δείξεις τα εγγενή αδιέξοδα της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας.
Απέναντι στους αντιτρομοκρατικούς αλλαλαγμούς, αντιπαρέθετες ότι την υπερατλαντική προέλευση των τρομονόμων, ότι εκπροσωπούν ξένα συμφέροντα . Δυστυχώς δικαιώθηκες Οι τότε κήνσορες της αντιτρομοκρατίας σήμερα στηρίζουν το μακελειό των αμάχων στην Παλαιστίνη. Αυτοί που απειλούσαν τη χώρα με κυρώσεις επειδή υπήρχαν ακόμη δικαστές και κυρίως ένορκοι που αθώωναν « τρομοκράτες», σήμερα οργανώνουν τη μια πολιτική δολοφονία μετά την άλλη σε ολόκληρο τον πλανήτη .
Ευτύχησες να δουλέψεις σε μια εποχή που είχαμε συνομιλητές: Τα έδρανα της υπεράσπισης πατούσαν σε ένα λαϊκό κίνημα που ζητούσε να σηκώσει κεφάλι αυτός ο τόπος. Στο εδώλιο είχαμε πραγματικούς λαϊκούς αγωνιστές. Αυτή η στάση τους, κινητοποιούσε ανθρώπους από όλο το πολιτικό φάσμα, που δεν ήθελαν να είμαστε το ελντοράντο κανενός, που δεν θέλαν να περιφέρουμε την ανημπόρια μας με χαμηλωμένα κεφάλια .
Μας έμαθες ότι πρώτος υπερασπιστής του πολιτικού αγωνιστή είναι η δράση του και οι πολιτικές του θέσεις. Ο δικηγόρος πρέπει να ακούει και να αφήνει τον πρώτο λόγο στον κατηγορούμενο.
Όμως Σπύρο πρέπει να το παραδεχθούμε, άφησες εκκρεμότητες . Υπάρχουν ακόμη στη φυλακή δεσμώτες των αμερικανών και του ντόπιου συναφιού τους, χωρίς κανένα νομικό πρόσχημα . Και το χειρότερο, όλα αυτά που πολέμησες είναι ακόμη εδώ. Δεν το ξεχνάμε .
Όπως δεν ξεχνάμε ούτε τους ανθρώπους που υπήρξαν δίπλα σου, που σου πρόσφεραν και τους πρόσφερες. Την Αννυ που συνεχίζει το δρόμο σου και σου χάρισε τη Λυδία, την μόνιμη αναφορά σου τα τελευταία χρόνια, αλλά και τη Δάφνη, τη Βάσω και τόσους άλλους που σε περιέβαλλαν με την αγάπη και τη συμπαράστασή τους.
Ακόμη περισσότερο δεν σε ξεχνούν οι άνθρωποι που συντέλεσες στη λευτεριά τους και δεν έπαψαν ποτέ να το αναγνωρίζουν
Σπύρο, μπορεί να είχες φύγει από τη μάχιμη δικηγορία εδώ και κάποια χρόνια και τώρα να φεύγεις οριστικά ,όμως υπάρχεις και θα συνεχίσεις να υπάρχεις στον τρόπο που σκεφτόμαστε . Και γιαυτό σε ευχαριστούμε,
Εχε γειά.